ग्रामपंचायत विभाग
ग्रामपंचायत विकास आराखडा (GPDP) म्हणजे गावाच्या सर्वांगीण विकासासाठी ग्रामपंचायतीने तयार केलेली एक सविस्तर योजना होय. या आराखड्यात ग्रामसभेच्या माध्यमातून गावातील नागरिकांच्या गरजा, समस्या आणि प्राधान्यक्रम ओळखून विविध विभागांच्या योजनांचा समन्वय करून वार्षिक विकास आराखडा तयार केला जातो. GPDP मध्ये पाणीपुरवठा, स्वच्छता, शिक्षण, आरोग्य, शेती, रस्ते, महिला व बालविकास, सामाजिक सुरक्षा यांसारख्या क्षेत्रांचा समावेश असतो. या योजनेमुळे ग्रामपंचायतीला स्थानिक पातळीवर निधीचे नियोजन, प्रकल्पांची अंमलबजावणी आणि विकासकामांची पारदर्शकता राखणे सोपे होते. त्यामुळे GPDP हा “लोकसहभागावर आधारित स्थानिक स्वराज्य व विकासाचे प्रभावी साधन” ठरतो.