आदिवासी कुलदेवी देवमोगरामाता
देवमोगरा देवी ही महाराष्ट्रातील नंदुरबार, धुळे, तसेच गुजरात आणि मध्य प्रदेशातील सीमावर्ती भागांतील आदिवासी समाजाची कुलदेवी म्हणून प्रसिद्ध आहे. ती माता दुर्गेचा अवतार मानली जाते आणि रक्षण, वंशवृद्धी व सुखशांती देणारी देवी म्हणून पूजली जाते. नंदुरबार जिल्ह्यातील शहादा तालुक्यातील देवमोगरा देवीचे मंदिर हे प्रमुख तीर्थस्थान असून, चैत्र महिन्यात येथे भव्य यात्रा भरते. या यात्रेत ढोल-ताशांच्या गजरात भक्तगण देवीची पूजा, नृत्य आणि गोंडळ करतात. काही ठिकाणी पारंपरिक प्रथा म्हणून बळी अर्पणही केला जातो. लोकमान्यतेनुसार देवीने एका वेळी दुष्ट शक्तींना पराभूत करून आदिवासी समाजाचे रक्षण केले होते, त्यानंतर तिला “देवमोगरा माता” म्हणून ओळखले जाऊ लागले. आजही ही देवी आदिवासी समाजासाठी श्रद्धा, एकता आणि परंपरेचे प्रतीक आहे
