ग्रामपंचायत विभाग
वृक्ष हे पृथ्वीचे जीवन आहे. मानव, प्राणी, पक्षी आणि निसर्ग यांच्यातील संतुलन राखण्यासाठी वृक्ष फार महत्त्वाचे आहेत. आपल्या आजूबाजूच्या पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी आणि हवामान बदलावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी वृक्ष लागवड ही अत्यावश्यक गोष्ट आहे.
वृक्ष हे आपल्या जीवनाचे खरे श्वास आहेत. ते आपल्याला ऑक्सिजन देतात आणि कार्बन डायऑक्साइड शोषून घेतात. त्यामुळे हवेतील प्रदूषण कमी होते. शहरांमध्ये वाढते औद्योगिकीकरण आणि वाहनांचा धूर या कारणांमुळे हवा दूषित होत आहे. अशा वेळी वृक्ष हे नैसर्गिक शुद्धीकरण करणारे साधन आहे.
वृक्ष लागवड केल्याने मातीचे अपरदन थांबते. पावसाचे पाणी झाडांच्या मुळांमुळे जमिनीत साठते आणि जलसाठा वाढतो. त्यामुळे भूजल पातळी टिकून राहते. ग्रामीण भागात झाडांमुळे शेतांना सावली मिळते आणि मातीतील ओलावा टिकतो.
प्रत्येक झाड ही एक परिसंस्था आहे. त्यावर पक्षी, कीटक, फुलपाखरे, लहान प्राणी यांचे जीवन अवलंबून असते. झाडे नसतील तर या सजीवांचा नाश होईल आणि निसर्गाचे संतुलन बिघडेल. म्हणूनच वृक्ष लागवड म्हणजे निसर्ग संवर्धन.
आपल्याला फळे, फुले, लाकूड, औषधी वनस्पती, इंधन इत्यादी अनेक वस्तू झाडांमधून मिळतात. आपल्या दैनंदिन जीवनातील अनेक गोष्टी वृक्षांवरच अवलंबून आहेत. विशेष म्हणजे झाडांमुळे वातावरण थंड राहते आणि तापमान नियंत्रित राहते. आज जगभरात वाढत चाललेला “ग्लोबल वॉर्मिंग” हा मोठा धोका आहे. त्यावर मात करण्यासाठी वृक्ष लागवड हीच एक प्रभावी उपाययोजना आहे. प्रत्येक नागरिकाने आपल्या जीवनात किमान एक झाड लावून त्याचे संगोपन करावे.
शाळा, कॉलेज, ग्रामपंचायत, संस्था यांनी दरवर्षी वृक्षारोपण कार्यक्रम आयोजित करावेत. फक्त झाड लावणे पुरेसे नाही, तर त्याचे नियमित पाणी देणे, देखभाल करणे आणि संरक्षण करणे हेही तेवढेच आवश्यक आहे.
अनेक ठिकाणी लोकांनी एकत्र येऊन “हरितग्राम” योजना राबवली आहे. गावातील रस्त्यांच्या कडेला, शाळांच्या आवारात, विहिरीजवळ, नाल्यांच्या किनारी झाडे लावल्याने परिसर सुशोभित झाला आहे आणि पर्यावरणात सकारात्मक बदल झाला आहे.
वृक्ष लागवड ही केवळ जबाबदारी नाही तर ती एक संवेदनशील संस्कृती आहे. आपल्या मुलांसाठी शुद्ध हवा, स्वच्छ पाणी आणि सुंदर पृथ्वी टिकवायची असेल तर आजच झाडे लावा.
झाड म्हणजे जीवन, सावली आणि संपन्नता. "एक झाड = शंभर श्वास", हे वाक्य आपण विसरू नये. आपण सर्वांनी मिळून “वृक्ष लावा, जीवन वाचवा” हा संकल्प केला तर नक्कीच आपला देश आणि पृथ्वी हरित व निरोगी बनेल.